Churchill

Hoera, hier is hij dan, het spel met mijn hoogste verwachtingen voor 2015.

Voor wargamers en andere liefhebbers van politieke bordspellen die op een originele manier een spel over WO II willen beleven is er deze zomer Churchill uitgekomen. Hoera ! Geprezen zij Mark Herman. Hij slaagde erin om de complexe geschiedenis over de conferenties met in de hoofdrol Roosevelt, Stalin en Churchill te bevatten in een bordspel.

Waar gaat dit over?

Laat ik beginnen met te zeggen dat dit geen wargame is waar je in ruimtelijke zin beslissingen neemt. Je schuift hier niet met counters over hexes. Dit is een geopolitiek grand strategy spel pur sang.

Je neemt plaats aan de onderhandelingstafel om in 10 conferenties de oorlog tot een goed einde te brengen. Maar je hebt uiteraard je eigen agenda en je eigen strategie. Je wil daarbij je politieke invloedsfeer uitbreiden en jouw standpunt over de nieuwe wereldorde doorduwen.

Je behaalt punten door bepaalde doelen op een front te bereiken (bvb. Bevrijd Centraal-Italië vooraleer een tweede front in Normandië geopend wordt), door Axis mogendheden tot overgave te dwingen, door je clandestiene (lees: connecties met het verzet en propaganda) en politieke (invloedssfeer) markers op landen en kolonies te plaatsen, door conferenties te winnen, door research naar de A-bom of het behalen van globale standpunten (hoe zal de wereldorde eruit zien na de oorlog).

De onderhandelingstafel. 

Op de ene helft van het bord is letterlijk een onderhandelingstafel geprint. Hier kunnen agendapunten zoals het ontwikkelen van de Little Boy, het verplicht openen van fronten door de andere spelers, lend-lease deals, het bekomen van politieke invloed en clandestiene netwerken, het leiderschap over een oorlogstheater etc. geplaatst worden.

Een agendapunt op de tafel schuift over een track naar jouw stoel of wordt door een andere speler terug weggetrokken naar het midden van de tafel of zijn stoel. Je beschikt elke conferentieronde over jouw persoonlijke leiderskaart en een aantal stafleden met variërende getalwaarde en bonuseigenschap waarmee je de agendapunten een aantal vakken verschuift.

Alhoewel ik zeker nog niet alle nuances vat na enkele testspelen, is het duidelijk dat zich veel diepgang in dit gedeelte ophoudt. Hier stippel je je strategie uit door het bepalen welke agendapunten op tafel komen en welke je binnenhaalt. Tactisch speel je je stafleden op het juiste moment om jouw prioritaire doelen binnen te halen.

Het spreekt voor zich dat er heel wat onderhandelingsmogelijkheden zijn met dit systeem. Het is uiteindelijk het doel om de balans en status quo tussen iedereen te behouden terwijl je zelf net ietsje meer uit je deals, grondstoffen of gewonnen agendapunten haalt.

Heel fijn is dat je niet altijd hoeft te onderhandelen met elkaar. Als een speler je een nyet geeft op jouw verzoek, dan kun je proberen een issue te winnen die deze speler net wel verplicht om bijvoorbeeld enkele van zijn resources in te zetten op jouw front.

De dynamiek van een politiek manipulatief spel is geniaal vervat in deze eenvoudige aantrekken en afstoten mechaniek. Dit design zou ik dan ook heel graag in andere onderhandelingsspellen zien terugkomen.

De theatermodus.

De andere helft van de map bestaat uit deels het Europese en deels het Pacifische oorlogstheater. Hier zal je bijhouden wie welke landen in zijn invloedszone heeft en zal je in elk gedeelte een aantal fronten zien ontwikkelen.

Het uitvoeren van de militaire actie is heel eenvoudig. Je zet je productie om in militaire support, plaatst die op een bepaald front. Je bepaalt daarna aan de hand van een schema waar de Axis troepen hun verdediging opzetten. Daarna rol je een d10 om te zien of dit front vooruit gaat.

Spanning tussen de conferentiepartners.

Er is de constante spanning tussen zelfzuchtig zijn en de andere aan boord houden. Zo is er een agendapunt dat iedereen een extra grondstof geeft als het in het midden van de tafel blijft, maar neem je het zelf dan krijgen beide anderen niets. Bijdragen aan het front van een medespeler is soms nodig om het grote gezamenlijk doel te behalen, maar kost je dan weer grondstoffen die je evengoed zou kunnen gebruiken om landen in je invloedssfeer te brengen.

Drie leiders, drie perspectieven, drie keer anders.

Stalin beschikt over het minste productie en heeft de stafleden met de laagste getalwaarden. Een conferentie winnen wordt moeilijk met hem. Hij ondervindt aanvankelijk ook het meeste weerstand van de Duitsers. Maar spionage in het A-bom onderzoeksproject levert hem best wat punten op en hij krijgt een krachtige bonus als hij een agendapunt gaat bediscussiëren.

Churchill heeft enkele sterke stafleden en kan gemakkelijker de agenda bepalen. Hij produceert meer dan de Soviets, maar minder dan de USA. De fronten waar hij op vecht bieden weinig weerstand, maar zijn minder belangrijk om de Axis te bedwingen.

Roosevelt heeft de beste all round stafleden, het meeste productie maar ook een lange weg af te leggen op het Pacifische front waarbij hij de Soviets in de oorlog tegen Japan moet weten te betrekken. Ook is het zijn productie die het meest wordt geleend (lees: gestolen) door de andere spelers.

Alhoewel dit mijn meest geanticipeerde spel voor 2015 is, zijn er toch een aantal punten met bedenkingen. 

10 conferenties is lang ! Bereid je er maar op voor dat een volledig spel 5 uur duurt. Je overloopt eigenlijk 10 maal dezelfde procedures, dus dit kan voor een gevoel van herhaling zorgen, alhoewel ik meer het gevoel heb van : Hoera een nieuwe conferentie breekt aan! Er is trouwens een korter toernooi scenario met 5 conferenties.

Het spel is ok om te leren uit de regelboek, maar je doet er best aan om toch een video te bekijken, een schema uit te printen of een vaak vergeten regels topic erop na te lezen. Het gebeurt namelijk dat je snel één van de kleinere regels vergeet.

Elke conferentie voeren de spelers een conference kaart uit waarbij meestal dobbelstenen aan te pas komen. Er is ook wat geluk van de dobbelstenen in het militaire gedeelte.

Alhoewel het spel zijn thema op een zeer interessante manier weergeeft, blijven elementen in het oorlogstheater wat abstract. Bijvoorbeeld de manier waarop invloed in Polen of Frankrijk evenveel waard is als in pakweg Maleisië of Thailand.

Het semi co-operatieve dilemma. 

De designer vertelt in de design notes hoe hij typische kingmaker, runaway leader of het probleem van een verliezende speler die opzettelijk het samenwerken saboteert, wil omzeilen.  Loop je te ver voor in punten dan wordt de tweede speler tot winnaar gekroond. Bijzonder is dat de spelers niet verliezen als een van de Axis mogendheden niet tot overgave gedwongen wordt. In de woorden van de designer hebben alle spelers dan gewoon slecht gespeeld en ontstaat chaos. In dit laatste scenario kan zelfs de derde in punten nog steeds winnen, hij mag een d6 worp bij zijn eindscore tellen terwijl degene met de meeste punten een d6 worp van zijn eindtotaal aftrekt.

Solo spel.

Je kan dit spel met minder dan 3 of zelfs solo spelen. Drie bots, in de vorm van een kort schema van te maken keuzes, dat je moet volgen, staan ter beschikking. Het is een goede manier om het spel te leren kennen. De bots maken zeker niet altijd de meest optimale keuzes, noch zullen ze je verrassen met geniale zetten. Je zult integendeel vaak zelf een betere zet bedenken voor de bot. Zo bekom je op een vlotte manier zelf het nodige strategisch inzicht.

Leercurve.

De regelboek geeft je eerst een beknopt overzicht van de fundamentele regels die je nodig hebt om te beginnen, en daarna volgt een sectie waar er dieper op de regels ingegaan wordt. De structuur van een beurt is procedureel en heb je snel in de hand.

De leercurve om het spel echt goed te spelen is echter een stuk hoger. Dit is echt geen spel dat je één keer speelt en na één speelsessie onder de knie hebt. Er zitten heel wat subtiele strategieën doorheen het spel verweven. Het is eenvoudig om te leren wat de acties in het spel doen, maar het is een plezier om te ontdekken hoe deze acties met de andere elementen van het spel zijn verweven en hoe je deze kunt manipuleren.

Conclusie.

Dit is een uniek spel waar geopolitiek denken overheerst en het militaire abstract en eenvoudig is gemaakt. Het is een spel waarbij heel wat diepgang te ontdekken valt en hoe meer je het speelt, hoe meer je het ineengrijpen van alle elementen kunt bewonderen en zelf gaan manipuleren. De designer slaagt er zeer goed in om de oorlog op een heel andere manier te belichten en tijdens het spelen ontwikkelt zich een verhaal van hoe deze drie mannen de naoorlogse periode vorm gaven. De interactie tussen de spelers is van een zeer hoog niveau en er zijn heel veel nuances verbonden aan de keuzes die je maakt. Dit is een van de zeldzame spellen waarbij politiek echt tot leven komt in een bordspel.

Thomas